Wspinaczka po trzydziestce, czterdziestce, pięćdziesiątce… część 1

 Nie znam wspinacza, który w pewnym momencie swojej przygody wspinaczkowej nie pomyślałby: kurcze, szkoda że wcześniej nie zacząłem się wspinać, pewnie robiłbym już VI….. Mnie te myśli napadają głównie wtedy, gdy wracam po treningu zmęczony, niczym koń po Wielkiej Pardubickiej, a na drugi dzień nie potrafię wstać z łóżka. To są objawy starzenia!

 Starzenie się ma wiele aspektów: kulturowy, społeczny, ekonomiczny, psychiczny i wreszcie fizyczny. Wszystkie one są na swój sposób ciekawe, ale w serii tych artykułów z oczywistych względów skupię się głównie na ostatnim i pewnie trochę przedostatnim aspekcie, chociaż musicie mi wybaczyć, jeśli od czasu do czasu zboczę na inne tereny.  

Definicja starzenia:

Jest to zmniejszenie zdolności do odpowiedzi na stres środowiskowy, które pojawia się w organizmach wraz z upływem czasu, naturalne i nieodwracalne nagromadzenie się uszkodzeń wewnątrzkomórkowych, przerastające zdolności organizmu do samonaprawy. Starzenie się powoduje utratę równowagi wewnętrznej organizmu, co zwiększa ryzyko wystąpienia chorób. Prowadzi do upośledzenia funkcjonowania komórek, tkanek, narządów i układów, zwiększa podatność na choroby (np. choroby krążenia, Alzheimera, nowotwory), wreszcie prowadzi do śmierci. (wikipedia)

Do badań na temat starości naukowcy najchętniej wykorzystują bliźniaki, w szczególności takie, których losy rozeszły się. Dzięki temu można zobaczyć wpływ różnych warunków życia na genetycznie bardzo podobne organizmy. No i nie uwierzycie, ale Amerykańscy Naukowcy™ zauważyli, że bliźniaki (nawet jednojajowe) starzeją się w różnym stopniu. Naukowcy zaczęli więc badać życiorysy bliźniaków, ich aktywność, wagę, dietę, sposób spędzania wolnego czasu, itp, itd. Pobrali im krew, aby sprawdzić w jakim stanie są białe krwinki (ten czynnik związany jest z odpornością organizmu, co jest połączone z ogólnym stanem zdrowia). Okazało się, że najbardziej aktywne pary bliźniaków miały najmłodsze i najsilniejsze krwinki. Po dokładniejszym zbadaniu wyszło na jaw, że komórki te miały najdłuższe telomery.  

Telomer to fragment chromosomu, zlokalizowany na jego końcu, który zabezpiecza go przed uszkodzeniem podczas kopiowania. Telomer skraca się podczas każdego podziału komórki. Proces ten, będący „licznikiem podziałów” chroni komórki przed nowotworzeniem, ale przekłada się na proces starzenia się. (wikipedia)

Jak widzimy, sam podział komórki powoduje starzenie się. Im więcej podziałów, tym krótsze telomery, aż w końcu DNA komórki zostaje uszkodzone i komórka umiera. Większość naukowców uważa więc, że długość telomerów mówi o tym, jak naprawdę stara jest dana komórka, a więc i organizm z nich składający się.

Objawy starzenia:

• utrata masy mięśni i kości,
• zanik komórek funkcjonalnie czynnych narządów i zastępowanie ich przez tkankę łączną (stłuszczenie wątroby),
• przekształcenie budowy i czynności skóry prowadzące do osłabienia jej roli jako bariery ochronnej organizmu,
• pogorszenie ostrości wzroku i słuchu,
• wydłużony czas reakcji powodowany spadkiem średniej szybkości przewodzenia w komórkach ze 100% w wieku 40 lat do 85% powyżej 80. roku życia,
• spadek podstawowej przemiany materii ze 100% w wieku 40 lat do ok. 80% powyżej 80. roku życia, upośledzenie czynności wątroby, spadek aktywności enzymów,
• procentowy wzrost zawartości tłuszczu w organizmie, a spadek zawartości wody,
• spadek maksymalnej pojemności wydechowej ze 100% w wieku ok. 30 lat do ok. 40% powyżej 80. roku życia,
• spadek przepływu nerkowego osocza ze 100% w wieku ok. 30 lat do ok. 50% powyżej 80. roku życia; zmniejsza się też przepływ krwi przez inne narządy,
• obniżenie kwasowości soku żołądkowego,
• zmniejszenie perystaltyki jelitowej,
• zmniejszenie powierzchni całkowitej błon śluzowych przewodu pokarmowego, a co za tym idzie zmniejsza się wchłanianie z jelit,
• obniżenie stężenia albumin w osoczu. (wikipedia)

Objawy starzenia pod kątem sportu:

• spadek siły i mocy zaczyna się w okolicach 30 roku życia, żeby przyspieszyć w okolicach 40,
• wspomniany spadek masy mięśni (sarkopenia) zaczyna się nawet po 25 roku życia i do 50 roku wynosi 25%,
• po 30 roku życia organizm zaczyna produkować mniej hormonów anabolicznych: testosteronu i hormonu wzrostu,
• zmniejsza się ilość mięśniowych włókien szybkokurczliwych,
• zmniejszają się zapasy ATP w mięśniach, co prawdopodobnie jest związane z wcześniejszym punktem,
• zmniejszona giętkość i gibkość ciała

Nie brzmi to pocieszająco, co? O tym w następnych odcinkach, ale na pocieszenie powiem, że nie jest aż tak tragicznie.

Planowanie treningu dla osoby starszej wygląda inaczej, niż dla młodzika. Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej nt indywidualnego planu treningowego, zapraszam tutaj.

Wszystkie części cyklu:

• Część 0,5
• Część 1
• Część 2
• Część 3
• Część 4

Dołącz do aktualnej edycja Skalnych Drwali i doładuj pod swój projekt!