Wspinaczka a depresja

W ostatnich dziesięcioleciach coraz więcej dowodów wskazuje na to, że aktywność fizyczna ma duży wpływ na nastrój, dlatego naukowcy, jak zwykle z opóźnieniem, próbują dowieść czegoś, co my wspinacze wiemy już od dawna: wspinaczka może pomóc w leczeniu depresji. Pomijam tutaj wybitnie zaburzone osoby z tak dużym parciem na cyfrę, że każdy przypadek nie odhaczenia projektu wpędza ich w spiralę samooskarżeń i jeszcze większego doła. 😉

Najbardziej znane badanie naukowe w temacie wspinania i depresji zostało przeprowadzona przez Evę-Marię Stelzer, Stephanie Book oraz Katharinę Luttengerger. Na podstawie wyników powstała nawet metoda psychoterapii zwana Background Bouldering psychotherapy (BPT), czyli sprytne połączenie psychoterapii z aktywnością fizyczną. Kilka szpitali w Niemczech już ją z powodzeniem stosuje, trwa implementacja do USA.

Badacze próbują wytłumaczyć, skąd mogą brać się mechanizmy pomagające radzić sobie z symptomami depresji.

Wspinaczka a depresja – możliwe mechanizmy pozytywnego działania:

• Mniej ruminacji. (Ruminacje to m.in. uporczywe myśli koncentrujące się na przeżywanych symptomach stresu oraz jego przyczynach w rozumieniu chorego, obecne w niektórych rodzajach depresji). Wspinaczka to rodzaj medytacji. Wymaga dużej koncentracji i pomaga osiągnąć wysoki poziom uważności (mindfulness), która z kolei ułatwia wejścia w stan przepływu (flow). Tak uważność jak i przepływ odciągają nasz umysł od uporczywych ruminacji.

• Wspinaczka, a w szczególności buldering, jest aktywnością często wykonywaną w grupie. Pozwala to wyjść do ludzi, nawiązać nowe znajomości, zbudować relacje. Wsparcie społeczne jest niezwykle ważne w radzeniu sobie z symptomami depresji.

• Wspinacze muszą radzić sobie ze strachem, lękiem, niepokojem. Uprawianie wspinaczki może pomóc w leczeniu depresji, kontrolując uczucia, które często są jednymi z podstawowych symptomów tej choroby. Wspinaczka pomaga więc w zachowaniu emocjonalnej stabilności.

• Uprawianie sportu (niekoniecznie wspinaczki) poprawia jakość snu , która w depresji często jest zaburzona.

• (Ten i następny punkt to już moje spekulacje, raczej nie potwierdzona badaniami, ale): regularny trening wprowadza w życiu pewien rodzaj rutyny, pozwala narzucić strukturę dniom, zorganizować się, czyli pomaga w czymś, co w życiu osób cierpiących na depresję dosyć mocno kuleje.

• Wspinaczkowe cele, projekty, wyjazdy, przynajmniej na jakiś czas, nadają osobom z depresją pewien cel.

Co ciekawe, jeszcze kilka lat uważano że wspinaczka może pomóc sobie radzić z symptomami lekkiego do średniego niepokoju i depresji, ale nie jest lekiem na poważną depresję. Uważano że u niektórych osób może być nawet w tym kontekście szkodliwa. Wspomniane na wstępie osoby obwiniające się o każde niepowodzenie, mogą mieć problem również ze zdrowym przetwarzaniem niepowodzeń wspinaczkowych, a ten sport jest przecież ich pełen. Na każdą pokonaną trudną drogę przypada wiele nieudanych prób. W głębokiej depresji pesymizm, poczucie niskiej wartości, poczucie winy i inne odczucia mogą uniemożliwiać choremu realistyczną ocenę swojej sytuacji.

Namówienie osoby w ciężkiej depresji do jakiejkolwiek aktywności jest trudne. Naukowcy uważają, że jednym z objawów ciężkiej depresji jest spowolnienie psychoruchowe, które może sprawiać, że ludzie poruszają się, mówią lub nawet wolniej myślą. Taka osoba raczej nie da się namówić nawet na uprawianie ogródka, a co dopiero wspinaczki.

Na szczęście w 2022r. pojawiło się badanie udowadniające, że Psychoterapia Bulderingowa jest równie skuteczna jak grupowa Terapia Kognitywno-Behawioralna. Nie jest to jednak zwykłe wspinanie, ale specjalnie zaprojektowana interwencja psychoterapeutyczna, trwająca 10 tygodni. Każda sesja ma specjalną strukturę oraz pracuje się na niej z innym materiałem terapeutycznym i umiejętnościami behawioralnymi pacjentów.

Chociaż więc normalna wspinaczka nie będzie zamiennikiem farmakologii w niektórych przypadkach depresji, na pewno warto ją uprawiać, trenować i cieszyć się z możliwości przebywania wśród podobnych nam wariatów, najlepiej w naturze! Niedługo jednak pewnie pojawi się i w Polsce możliwość skorzystania z Psychoterapi Bulderingowej.

Bibliografia:

1. Katharina Luttenberger, Eva-Maria Stelzer, Stefan Först, Matthias Schopper, Johannes Kornhuber, and Stephanie Book; Indoor rock climbing (bouldering) as a new treatment for depression: study design of a waitlist-controlled randomized group pilot study and the first results; BMC Psychiatry. 2015; 15: 201.

2. Grzegorz Zieliński, Aleksandra Byś, Michał Baszczowski, Michał Ginszt, Marta Suwała, Piotr Majcher; The influence of sport climbing on depression and anxiety levels – literature review; Journal of Education, Health and Sport. 2018;8(7):336-344.

3. Nina Karg, Lisa Dorscht, Johannes Kornhuber, Katharina Luttenberger; Bouldering psychotherapy is more effective in the treatment of depression than physical exercise alone: results of a multicentre randomised controlled intervention study; BMC Psychiatry, 2020 Mar 12;20(1):116.

4. Katharina Luttenberger, Nina Karg-Hefner, Matthias Berking, Leona Kind, Maren Weiss, Johannes Kornhuber, Lisa Dorscht; Bouldering psychotherapy is not inferior to cognitive behavioural therapy in the group treatment of depression: A randomized controlled trial; Br J Clin Psychol, 2022 Jun;61(2):465-493.

5. Lisa Dorscht, Nina Karg , Stephanie Book, Elmar Graessel, Johannes Kornhuber, Katharina Luttenberger; A German climbing study on depression: a bouldering psychotherapeutic group intervention in outpatients compared withstate-of-the-art cognitive behavioural group
therapy and physical activation – study protocol for a multicentre randomised controlled trial; BMC Psychiatry (2019) 19:154

P.S. Jeśli jesteś zainteresowany personalnym, ale nie warsztatowym wsparciem Twojego wspinaczkowego mentala, zapraszam na Personalny Trening Mentalny.

Dołącz do aktualnej edycja Skalnych Drwali i doładuj pod swój projekt!